اصل ۵ اصول یوگیاکارتا – حق برخورداری از امنیت شخصی

 هر کس حق دارد، صرف نظر از گرایش جنسی یا هویت جنسیتی، از امنیت شخصی و حمایت دولت، در برابر خشونت یا آسیب فیزیکی خواه از سوی مقامات دولتی یا هر فرد یا گروه دیگر، برخوردار باشد.

دولتها موظفند:

الف. تمامی اقدامات پلیسی یا سایر تدابیر لازم را برای پیشگیری و تامین حفاظت در برابر انواع خشونتها و آزار و اذیت هایی که به گرایش جنسی و هویت جنسیتی مربوط میشوند، اتخاذ کنند؛

ب. تمامی اقدامات قانونگذاری را برای اِعمال مجازات متناسب برای خشونت، تهدید به خشونت، تحریک به خشونت و آزار و اذیت مرتبط با گرایش جنسی یا هویت جنسیتی علیه فرد یا گروه، در تمام عرصه‌های زندگی، از جمله در خانواده، اتخاذ کنند؛

پ. برای تضمین آنکه گرایش جنسی یا هویت جنسیتی فرد قربانی، برای توجیه یا عذر چنین خشونتی یا کم اهمیت جلوه دادن آن مطرح نشود، تمامی اقدامات قانونگذاری، اداری، و سایر تدابیر لازم را اتخاذ کنند؛

ت. تضمین کنند که در موارد ارتکاب چنین خشونتهایی تحقیقات با جدیت تمام صورت گرفته و هرگاه شواهد مناسب یافت شد، اشخاص مسئول تحت پیگرد قرار گرفته، محاکمه و حسب قانون مجازات شوند، و جبران خسارت و جبران مافات۶ متناسب، از جمله پرداخت غرامت۷ به قربانیان فراهم شود؛

ا. به منظور مبارزه با تعصباتی که زمینه ساز خشونت‌های مربوط به گرایش جنسی و هویت جنسیتی هستند، کمپینهای آگاهی‌بخش برای عموم مردم و عاملان بالفعل و بالقوه خشونت ترتیب دهند.

یوگیاکارتانین ۵جی اصلی: شخصی گوونلیلیک حقوقو

هر کسین، جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیگیندن آسیلی اولمایاراق، ایستر دولتی شخص‌لر ایستر فرد یا باشقا قوروپ‌لار طرفیندن شیددت و فیزیکی ضرر گؤردوگو حالده، شخصین گوونلیلیک و دولتی دستکدن فایدالانا بیلمک حاققی واردیر. 

بو اوزدن  دولت‌لرین وظیفه‌سی‌دیر:

الف. جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیکدن دولایی فرقیلی شیددت و اذیت‌لرین قارشیسینی آلماق و گوونلیلیگی قوروماق اوچون بوتون گوونلیک و یا باشقا گره‌کن تدبیرلر آلینسین. 

ب. یاشامین بوتون ساحه‌لرینده او جمله‌دن عاییله‌ده، جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیگه دایاناراق حیاتا کئچیریلن شیددت، شیددیت اویقولاماق اوچون تهدید ائتمک، شیددیته تشویق ائتمک و اذیت ائدن‌لره اویقون جزا وئریلمه‌سی اوچون بوتون قانون‌وئریجیلیک آددیم‌لاری آتیلسین.

پ. مغدور شخصین جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیگی بئلنچی شیددتتین بهانه‌سی و یا اؤنمسیز اولدوغونون بهانه‌سی اولاراق قوللانیلماماسی اوچون، بوتون قانون‌وئریجیلیک، رسمی و باشقا گره‌کن تدبیرلر آلینسین.

ت. بئلنچی شیددت نوعو گرچکلشدیگینده، گره‌کن تدقیقاتین جیددیتله گرچکلشسین و اویقون سندلر الده ائدیلدیگینده مسئول شخص‌لر تعقیب ائدیلیب، موحاکیمه ائدیلیب و قانونا گؤره جزا آلینماسینی و اویقون شکیلده ضررین قارشیلیغی اؤدنمه‌سی اوجمله‌دن مغدورلارا غرامت اؤدنمه‌سی قارانتی ائدیلسین.

ج. جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک اساسیندا شیددته سبب اولان تعصوب‌لر ایله موجادیله ائتمک اوچون، عموم میللت اوچون و یا پتانسیل و یا فاکتیک عامیل‌لر اوچون بیلگی‌لندریمه و معلوماتلاندیرما کمپین‌لری تشکیل ائدیلسین.

ڕێسای ٥- مافی سوودمەندبوون لە ئاسایشی کەسی و تایبەتی٥

هەموو کەسێک مافی ئەوەی هەیە بێ گوێدانە خواستی ڕەگەزی یان پێناسی جێندەری لە پاراستنی کەسی و پشتیوانی حکومەت سوودمەند بێت، لە بەرامبەر هەر جۆرە توندوتیژیەک یان زیانە جەستەییەکان کە چ لەلایەن بەرپرسانی حکومەتەوە ڕووبەڕووی بێتەوە یان هەر کەس و گروپێکی تر.

دەوڵەتەکان ئەرکمەندن بە:

ئەلف- گرتنەبەری هەموو ڕێوشوێنێک یان ڕەچاوکردنی بارودۆخە هەنووکەییەکان کەپێویستە بۆ ڕێگەگرتن و  پێشگیریی لە هەر جۆرە توندوتیژی و گێچەڵێک کە ڕووبەڕووی کەس دەبێتەوە بەهۆی خواستە ڕەگەزی و پێناسە جێندەرییەکەیەوە و دابینکردنی پاراستن و سەلامەتی.

ب- هەموو ڕێوشوێنە یاساییەکان بگرنەبەر بۆ سەپاندنی سزای گونجاو بۆ توندوتیژی و هەڕەشەکانی توندوتیژی و هاندانی توندوتیژی و گێچەڵکردن کە پەیوەستن بە خواستی ڕەگەزی یان پێناسی جێندەری دژ بە تاک یان گروپێک، لە هەموو بوارەکانی ژیاندا، لەناو خێزاندا.

پ- بۆ دڵنیابوون لەوەی کە خواستی ڕەگەزی یان پێناسی جێندەری قوربانییەکە بەکاردێت بۆ پاساودان بە تاوان و دەستدرێژییەکە، یان کردنە پاساوی خواستی ڕەگەزی و پێناسی جێندەری کەسێک، بەکاردێ بۆ کەمکردنەوەی سزای تاوانەکە ئەوا پێویستە هەموو ڕێوشوێنێکی پێویست و یاسایی و ئیداری بگیردرێتە بەر.

ت-  دڵنیایی بدەن کە لێکۆڵینەوە ئەنجام دەدرێت لەو دۆسیانەی کە پەیوەندیدارن بەو جۆرە توندوریژیانەی لەسەر بنەمای خواستی ڕەگەزی و پێناسی جێندەری ئەنجام دەدرێت، بە تایبەت کاتێک بەڵگەی گونجاو دەدۆزرێتەوە، ئەو کات پێویستە ئەو کەسانەی کەوا تێوەگلاون لەم تاوانانە دادگایی بکرێن و ڕێوشوێنەکانی سزادان و لێکەوتەکانی، لە نموونەی قەرەبووکردنەوەی زیانلێکەوتوو و قوربانی٦، یاخود لە نموونەی پێژماردن غەرامە٧، لەبەرچاو بگیردرێت بۆ کەسی قوربانی.

ج- بۆ بەرەنگاربونەوەی ئەو توندوتیژیانەی کە پەیوەندیدارن بە خواستی ڕەگەزی و پێناسی جێندەرییەوە، هەڵمەتەکانی وشیارکردنەوەی گشتی، دەرئەنجامە ڕاستی و شاراوەکانی توندوتیژیەکە دەربخرێت.