اصل ۱۸ یوگیاکارتا: محافظت در برابر سوء استفاده‌های پزشکی
هیچ فردی نباید بخاطر گرایش جنسی یا هویت جنسیتی‌اش، وادار به تحمل هر شکلی از درمان، ضوابط یا تشریفات یا آزمایش‌های پزشکی یا روانی شود یا در یک مرکز درمانی حبس شود. صرف‌نظر از همه دسته‌بندی‌هایی که ممکن است بر خلاف این را بیان کند، گرایش جنسی و هویت جنسیتی یک فرد، به خودی خود، شرایط بالینی (بیماری) نبوده و نباید معالجه، مداوا یا سرکوب شود.
دولت‌ها موظف‌اند:
الف. برای تضمین حمایت کامل در برابر اقدامات مخرب پزشکی بر مبنای گرایش جنسی یا هویت جنسیتی، از جمله بر پایه کلیشه‌های برآمده از فرهنگ یا هر منشأ دیگر، از لحاظ حالات رفتاری، ظاهر فیزیکی یا هنجارهای جنسیتی فرض‌شده، تمامی اقدامات قانون‌گذاری، اداری و سایر تدابیر لازم را اتخاذ کنند؛
ب. برای تضمین آنکه بدن کودک، بدون رضایت کامل، آزادانه و آگاهانه کودک مطابق با سن و بلوغ فکری وی و رعایت اصل اولویت منافع والای کودک، در تلاش برای القای یک هویت جنسیتی خاص به وی مورد تغییرات غیرقابل‌بازگشت قرار نگیرد، تمامی اقدامات قانون‌گذاری، اداری و سایر تدابیر لازم را اتخاذ کنند. و همواره در تمامی اعمال مرتبط با کودک، قرار دادن منافع والای کودک در اولویت ملاحظات را به عنوان یک اصل رعایت نمایند؛
پ. ساز و کارهایی برای حمایت از کودک ایجاد کنند تا هیچ کودکی در معرض خطر سوءاستفاده، یا مورد سوءاستفاده پزشکی قرار نگیرد؛
ت. تضمین کنند که از اشخاص با گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی گوناگون در برابر روش‌ها یا تحقیقات پزشکی غیراخلاقی یا غیرداوطلبانه، از جمله در ارتباط با تولید واکسن، روش‌های درمانی یا ضدمیکروب‌های مربوط به اچ‌آی‌وی و ایدز یا سایر بیما‌ری‌ها محافظت کنند؛
ث. هر گونه مقررات یا برنامه‌های پشتیبانی مالی، از جمله با ماهیت کمک به توسعه را که ممکن است چنین سوءاستفاده‌هایی را تسهیل نمایند یا آن را ترویج دهند، بازبینی و اصلاح کنند؛
ج. تضمین کنند که با گرایش جنسی و هویت جنسیتی، در خلال هیچ درمان یا مشاوره پزشکی یا روانشناسی، چه به صراحت و چه به طور ضمنی به عنوان یک شرایط بالینی (بیماری) که باید معالجه، مداوا یا سرکوب شود، برخورد نشود.
یوگیاکارتانین ۱۸جی اصلی: طیبی سوءایستیفاده‌لردن قورونما
هئچ بیر شخص جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیگینه گؤره هر نوع تداوی شکلینه، بللی بیر پروسه‌دورا یا طیبی تست‌لره و پیسخولوژیک تست‌لره معروض قالمامالی و یا تداوی مرکزلرینده حبس ائدیلمه‌ملی‌دیر. بونون عکسینی دیین بوتوت کاتئقوری‌لره گؤره، هر شخصین جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک، اؤز باشینا، خسته‌لیک بلیرتیسی دئییل و تداوی ائدیلیب یا باسدیریلیماز.
دولت‌لرین وظیفه‌سی‌دیر:
الف. جینسی یؤنلیم و یا جینسیتی کیملیک اساسیندا ضرلی طیبی پراکتیکالاریندان تام قورونماق اوچون، او جمله‌دن کولتوردن و یا باشقا هر هانسی شئی‌دن قایناقلانان کلیشه‌لر، داورانیش شکیل‌لری، گؤرونوش شکلی و یا جینسیتی نرم ساییلان‌لار اساسیندا، بوتون قانون‌وئریجیلیک، رسمی و باشقا گرکلی تدبیرلر آلینسین.
ب. اوشاغین بدنی، اونون بیلینجلی، یاشینا اویقون اؤگور بیر شکیلده ریضایتی اولمادان و اوشاغین منفعت‌لرینی دوشونمه‌دن، اونا بللی بیر جینسیتی کیملیک ایلقا ائتمک اوچون تلافی ائدیلمز عملیات‌لارا زورلاماماق اوچون بوتون قانون‌وئریجیلیک، رسمی و باشقا گره‌کن تدبیرلر آلینسین. بو هر زامان اوشاق‌لا ایلگیلی آلینان قرارلاردا، اوشاغین منفعت‌لرینی بیر پیرینسیپ اولاراق روعایت ائتسین.
پ. هئچ بیر اوشاغین سوءایستیفاده ریسکی یا طیبی سوءایستیفاده‌یه معروض قالماماسی اوچون دستک مکانیزمالاری یاراتسین.
ت. فرقیلی جینسی یؤنلیم و حینسیتی کیملیگه صاحیب شخص‌لردن قئیری ائتیک و یا گونوللو اولمادیقلاری طیبی آراشدیرمالاردا، او جمله‌دن واکسن ایستئحصال ائتمک، تداوی متدلاری یا اچ‌آی‌وی و ایدز و یا باشقا خسته‌لیک‌لر اوچون آنتی‌میکروبال‌لار اوچون قول‌لانیماقدان قورونمالارینی قارانتی ائتسین‌لر.
ث. هر نوع ماددی دستک پروقرام‌لارینی و یا قانون‌لاری، او جمله‌دن بو سوءایستیفاده‌لری آسانلاشدیران یا یایقینلاشدیرماق آماجلی اولان پروقراملاری، یئنی‌دن گؤزدن کئچیریب دوزنلسین‌لر.
ج. جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک ایله، هئچ بیر تدوای و یا پیسیخولوژیک و طیبی دانیشمانلیق سیراسیندا، نه بیر باشا نه ده دولایی یول ایله تداوی اولماسی گره‌کن خسته‌لیک وضعیتی اولاراق داورانیلماماسینی قارانتی ائتسین‌لر.
مادەی ١٨ی یۆگیاکارتا: خۆپاراستن لە خراپ بەکارهێنانی پزیشکی
نابێت هیچ کەسێک بەهۆی حەزی جنسی یان ناسنامەی ڕەگەزییەوە ناچار بکرێت بەرگەی هیچ جۆرە چارەسەرێک بگرێ .
وە نابێ ڕێکار یان پشکنینی پزیشکی یان دەروونی ئەنجام بدرێت یان لە دامەزراوە چارەسەرکردندا زیندانی بکرێت،
بەبێ گوێدانە هەموو ئەو پۆلانەی کە ڕەنگە بە پێچەوانەوە بڵێن، ئاراستەی سێکسی و ناسنامەی ڕەگەزی کەسێک، لە خۆیاندا، بارودۆخی کلینیکی (نەخۆشی) نین و نابێت چارەسەر بکرێت، یان سەرکوت بکرێت.
ئ. هەموو ڕێوشوێنە یاسایی و ئیداری و پێویستەکانی دیکە بگرنەبەر بۆ دڵنیابوون لە پاراستنی تەواو لە کردارە پزیشکیە زیانبەخشەکان لەسەر بنەمای خواستی ڕەگەزی یان ناسنامەی جێندەری، لەوانە ئەو ڕەگەزپەرستانەی کە لە کەلتوور یان هەر بنچینەیەکی دیکەوە سەرچاوەیان گرتووە، لە ڕووی هەڵسوکەوت، ڕوخساری جەستەیی یان نۆرمە جێندەرییە گریمانەکراوەکان.
ب. بۆ دڵنیابوون لەوەی کە جەستەی منداڵەکە ڕووبەڕووی گۆڕانکارییەکی نەگەڕاوە نابێتەوە بەبێ ڕەزامەندی تەواو و ئازاد و ئاگادارکراوی منداڵەکە، بەگوێرەی تەمەن و پێگەیشتنی هزری و بنەمای ئەولەویەتی بەرژەوەندییە باڵاکانی منداڵەکە، لە هەوڵێکدا بۆ ئەوەی ناسنامەیەکی جێندەری تایبەتی تێدا بێت، هەموو ڕێوشوێنە یاسایی و ئیدارییەکان بگرنەبەر. وە هەمیشە لە هەموو ئەو چالاکییانەی کە پەیوەندییان بە منداڵەوە هەیە، بەرژەوەندیە بەرزەکانی منداڵ لە پێش هەموو شتێکەوە دابنرێت .
پ. میکانیزمی پاراستنی منداڵ دابنێت بۆ ئەوەی هیچ منداڵێک لە مەترسی دەستدرێژیکردن، یان دەستدرێژی پزیشکیدا نەبێت؛
ت. دڵنیابوون لەوەی کە ئەو کەسانەی کە حەزی سێکسی و ناسنامەی ڕەگەزی جۆراوجۆریان هەیە لە ڕێکار یان لێکۆڵینەوە پزیشکییە نائەخلاقییەکان یان ناخۆبەخشانە پارێزراوبن ، لەوانەش لە پەیوەندی لەگەڵ بەرهەمهێنانی ڤاکسین، شێوازی چارەسەرکردن یان دژە میکرۆبی پەیوەست بە ئایدز یان نەخۆشیەکانی تر بۆ پاراستن؛
ث. پێداچوونەوە و هەموارکردنەوەی هەر بڕگەیەک یان بەرنامەکانی پاڵپشتی دارایی، لەوانە سروشتی یارمەتی پەرەپێدان، کە لەوانەیە ئاسانکاری یان هاندانی ئەم جۆرە پێشێلکارییانە بکات .
ج. گەرەنتی ئەوە بکەن کە لەگەڵ حەزی یان ئاراستەی سێکسی و ناسنامەی ڕەگەزی،
لە کاتی هەر چارەسەرێک یان ڕاوێژکارییەکی پزیشکی یان دەروونیدا،
نابێت چ بە ئاشکرا یان بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ وەک حاڵەتێکی کلینیکی (نەخۆشی) چارەسەر بکرێت یان سەرکووت بکرێت،رەفتار بکرێت.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.