«در دفاع از استقلال‌طلبی» یک مانیفست قوی برای لزبین فمینیست‌ها

نقدی بر کتاب «در دفاع از استقلال‌طلبی»، یک مانیفست لزبین فمینیستی از سوزان هاورتون “Susan Hawthorne”

نویسنده: کلیر هویشان «Claire Heuchan»
ترجمه: شش‌رنگ
«در دفاع از استقلال‌طلبی» یک مانیفست قوی برای لزبین فمینیست‌هاست. این کتاب در سال ۱۹۷۶ توسط «سوزان هاورتون» نوشته شد. آن زمان موج دوم فمینیسم در حال پیش‌روی جدی بود. این کتاب به عنوان یک پایان‌نامه در فلسفه نوشته شد. حالا این کتاب پس از گذشت چهار دهه، حتی بیشتر از قبل موضوعیت دارد.
هاورتون به عنوان بنیان‌گذار «Spinifex»، قدیمی‌ترین نشریه مستقل فمینیستی استرالیا، این کتاب را با مقدمه و مؤخره‌ای جدید و به روز شده در سال ۲۰۱۹ در این نشریه منتشر کرده‌ است.
این مانیفست، بسیار سیاسی و تحقیقی بسیار جدی‌ است. روشنفکری و تلاش‌های هاورتون برای یک سیاست با محوریت زنان، کتاب «در دفاع از استقلال طلبی ـ در دفاع از لزبین فمینیسم» را به یک مبحث آموزشی روشن تبدیل می‌کند. با وجود اینکه کتاب حجم بزرگی ندارد، اما مسیر مشخصی را طی می‌کند. روابط نابرابر قدرت در جامعه، گروه‌های اجتماعی و خانواده با دقت خاصی شکافته می‌شود. با صداقتی بدون شرم معمول، هاورتون واقعیت‌های مختلف را در این‌باره که چطور جنسیت ساخته و اجتماعی می‌شود، بیان می‌کند.نثر او بدون هیچ شرمی «زن ـ محور» است و او این کار را در زمانه‌ای انجام می‌دهد که در آن حتی خود مفهوم زن، «مساله‌ساز» شده‌است.
کتاب «در دفاع از لزبین فمینیسم» دارای سه قسمت است. در قسمت مقدمه، هاوتورن تلاش می کند توضیح دهد که قدرت، تبعیض سیستماتیک و دست بالاداشتن در یک جهان مردسالار سنتی چه نقشی ایفا می‌کند. او در قسمت «مسايلی که خاص سرکوب زنان هستند» ارزش‌های جهان دگرجنس‌گرا محور را که بسیاری از هنجار‌های اجتماعی را تعریف می‌کنند، نقد می‌کند و در قسمت «استراتژی‌ها» هاورتون ارزش روابط هم‌جنس‌خواهانه میان زنان و جامعه‌ی لزبین‌ها را به عنوان یک مقاومت در برابر جهان مردسالار تعریف می‌کند. این یک مسأله‌ی مشخص سکشوالیتی و جنسیت است.
از آنجایی که سوزان هاورتون، رابطه قدرت در نظام مردسالار را نقد می‌کرد و تلاش می‌کرد نوعی از سیاست لزبین فمینیسم را بپروراند، هرگز کار او در فضای آکادمیک آن شکلی از رسمیت را که باید، پیدا نکرد. در دهه‌ی هفتاد میلادی تلاش‌های آکادمیکی که حول مسأله‌ی زنان بودند، با انگ‌زنی‌های بسیاری مواجه می‌شدند.
و حالا با اینکه این مانیفست، روابط قدرت مردسالار را رد می‌کند، به شکلی ناخواسته روی وضعیت فعلی بنا می‌شود. بر اساس تحلیل هاورتون، قدرت تنها از یک مسیر سرازیر می‌شود. این شاید مشکل اصلی این کتاب باشد. در این کتاب هیچ شناخت روشنی از این مسأله وجود ندارد که چگونه روابط قدرت، مبتنی بر نژادپرستی و یا روابط قدرت طبقاتی درهمپوشانی با مسأله‌ی جنسیت قرار می‌گیرند. هاورتون با این مسأله درگیر نمی‌شود که در بعضی از بسترها، یک زن مرفه سفید از جایگاه قدرت اجتماعی بیشتری برخوردار است تا مردی که هیچ کدام از این موقعیت‌ها را ندارد.
مهم‌تر از آن، این است که نوع استقلال‌طلبی هاورتون مناسبات قدرت میان خود زنان را هم مطرح نمی‌کند. مخصوصا وقتی به این نکته توجه کنیم که قدرت، مهمترین مسأله این کتاب است، این خلأ قابل چشم‌پوشی نیست. به هر حال کالکتیو لزبین‌های سیاه «رود کامباهی» Combahee River Collective – Black lesbians نظریه هاورتون را به عنوان «استراتژی سیاسی» رد می‌کنند. زیرا که موضوعات برتری نژادی و نابرابری طبقاتی در آن لحاظ نشده‌اند.
قابل تقدیر است که اکثر ارجاعات کتاب «در دفاع از استقلال‌طلبی» به زنان شده است. این یک کار بسیار مهم در وضعیت مردانه‌ی تاریخ ماست. اما اکثریت زنانی که این کتاب به آن‌ها ارجاع می‌دهد، زنان سفید هستند. آنطور که از آمار بر می‌آید، بیشتر به مردها در این کتاب ارجاع داده می‌شود تا زنان غیر سفید. مسأله‌ای که می‌تواند سؤال‌هایی را مطرح کند که «در دفاع از استقلال طلبی» می‌توانست در موردشان تأمل کند.
با این وجود این کتاب نگاه ارزشمندی به جامعه‌ی مردسالار می‌کند. غیر ممکن است که مانیفست هاورتون را بخوانیم، بدون اینکه نگاهی انتقادی به ساختار‌های قدرتی پیدا کنیم که در جامعه‌ی‌ ما تا این حد عمیق، ریشه دوانده‌اند.
خواندن این متن را به همه‌ی همراهان شش‌رنگ توصیه می‌کنیم و ترجمه این متن به معنای تایید تمام خطوط آن نیست.
منبع: «افترالن»