شناخت و درک جنسیت افراد نان‌باینری

روز ۱۴ جولای روز جهانی افراد نان‌باینری‌ در نظر گرفته شده است. نان‌باینری یا هویت غیردوگانه صفتی چتری‌ست و به فردی گفته می‌شود که خودش را در دوگانه قطبی مرد یا زن هویت‌یابی نمی‌کند و هویت یا بیان جنسیتی خود را فرای از این دوگانه طبقه بندی می‌کند.

ما هم از خانواده ال‌جی‌بی‌تی‌کیو+ خود پرسیدیم اگر خود را نان‌باینری هویت‌یابی می‌کنند برای ما بنویسند که با چه خشونت‌ها و تبعیضاتی برخورد کردند؟!

پاسخ‌ها هرچند دور از انتظار نبود اما باز هم درد مشترکی که همه ما آن را تجربه کردیم و می‌کنیم کاملا به چشم می‌آید.

حرف از تحقیر، توهین، به سخره گرفته شدن و سوالات تکراری و همیشگی که « زنی یا مردی ؟»، «بالاخره با چه اندام جنسی به دنیا اومدی؟» و «خانم/آقا خطاب شدن» در بین پاسخ‌ها تعداد بیشتری را به خود اختصاص داده است.

یکی از نکات بسیار مهم در مورد افراد نان‌باینری آنست که هویت نان باینری  با هویت  ترنس و اینترسکس از هم مستقل هستند و نباید حتما ظاهری ترکیب شده از هر دو جنسیت را داشته باشند چرا که جنسیت چیزی فراتر از لباس پوشیدن یا مدل مو و ظاهر  شخص است.

سیاوش  ۲۲ ساله که خود را نان‌باینری هویت‌یابی می‌کند می‌گوید:« احساس افسردگی شدیدی می‌کنم. منی که همیشه شاگرد اول بودم، این ترم ۵ نمره افت معدل داشتم. مدام باید با خانوادم سروکله بزنم و الانم گیر دادن باید ازدواج کنی. به موهام، ناخنم و رنگ لباسام مدام ایراد می‌گیرن. من گرایش عاطفیم به پسرهاست ولی خودم و نان‌باینری می‌دونم این مدت به چند تا مشاور و روانپزشک هم مراجعه کردم واسه افسردگیم اما وقتی حرف از هویتم میشه قشنگ معلومه که هیچی نمیدونن و با تمسخر بازم خانم صدام می‌کنن. حتی فرق بین نان‌باینری و ترنس رو هم متوجه نیستن . دکتر آخرم که کلی هم قرص آرامبخش واسم تجویز کرد بهم گفت آقا سیاوش بعد انگار که مثلا اشتباهی گفته با یه لبخند مسخره گفت سیاوش خانم… بعد فکر کرد خیلی بامزه‌ست گفت نمیدونم حالا هرچی‌ که هستی فعلا اینارو مصرف کن یکم بهتر بشی بعد اومدی میشینیم حرف میزنیم تا بفهمی ترنسی!»

در روایت سیاوش، شاهد بیماری‌انگاری هویت‌اش، میس‌جندر کردن او، تجویز دارو‌ برای او هستیم. هرکدام از این موارد نقض حقوق اولیه سیاوش است که تاثیر مستقیمی بر روی سلامت روان، میزان ارتباط گیری اجتماعی‌اش با مردم جامعه و همچنین خدشه دار شدن  اعتمادش به کادر درمان و… می‌شود.

با وجود اینکه سالها تلاش‌ بی‌وقفه فعالین و سازمان‌های حقوق بشری، برای اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عموم، مسیر شناخت و درک از اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را از سیاهی مطلق درآورده اما، هنوز جامعه ایرانی درک دقیقی از تنوع هویت‌‌ها و بیان جنسیتی متنوع ندارد.

و این عدم آگاهی و به رسمیت نشناختن هویت افراد نان‌باینری از دلایل اصلی سرکوب و خشونتی‌ست که تجربه می‌کنند. زیرا در  تصور افراد ناآگاه فقط دوگانه زن و مرد معیار قرار می‌گیرد!