بیانیه مشترک شش‌رنگ، ایلگا آسیا و ۵ سازمان دیگر – ۱۷ مه ۲۰۲۲ لغو مجازات اعدام و توقف استفاده تبعیض‌آمیز از آن برای مجازات رابطه جنسی بین دو همجنس
در روز جهانی مبارزه با همجنسگراستیزی، دوجنسگرا‌ستیزی و ترنس‌ستیزی، شش‌رنگ همراه با ایلگای آسیا، و ۵ سازمان دیگر طی بیانیه‌ای مجازات اعدام را تحت هر شرایطی محکوم می‌کنند، از جمله به عنوان مجازاتی برای رابطه جنسی رضایت‌مندانه بین دو همجنس در آسیا، و خواستار لغو بی‌قید و شرط آن هستند.
استفاده از مجازات‌های کیفری، از جمله مجازات اعدام علیه افراد لزبین، همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنسجندر، اینترسکس و کوییر (LGBTIQ) در آسیا بیداد می‌کند، به‌ویژه علیه افرادی که از محرومیت اقتصادی رنج می برند و یا کسانی که متعلق به گروه‌های اقلیت نژادی، اتنیکی یا مذهبی هستند. علاوه بر این، دسترسی محدود به کمک حقوقی و وکیل ، و همچنین سوگیری در سیستم قضایی ، تأثیر مخربی بر توانایی افراد LGBTIQ برای تضمین دادرسی عادلانه دارد.
تا امروز، ۷۰ کشور در سراسر جهان، از جمله ۲۲ کشور آسیایی، رابطه جنسی همجنسخواهانه را جرم می‌دانند. علاوه بر این، ۱۱ کشور- افغانستان، برونئی دارالسلام، ایران، موریتانی، نیجریه، پاکستان، قطر، عربستان سعودی، سومالی، امارات متحده عربی و یمن- که از این تعداد ۸ کشور در آسیا هستند، مجازات اعدام را به عنوان مجازات احتمالی برای افراد با رفتار و رابطه همجنسخواهانه در نظر گرفته‌اند.
قوانین جرمانگاری انجام یا حدس بر انجام روابط جنسی همجنسخواهانه رضایت‌مندانه، از جمله رابطه جنسی خارج یا قبل از ازدواج، با قوانین و استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر، از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی در زمینه حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مغایرت دارد. هر یک از این اسناد اصلی جهانی حقوق بشر، بر حقوق جهانی و غیرقابل انکار کرامت انسانی، عدالت، برابری و عدم تبعیض تأکید می‌کند.
«دارون تان، مشاور حقوقی بین‌المللی در کمیسیون بین‌المللی حقوق‌دانان (ICJ) می‌گوید، حفظ و اعمال مجازات اعدام برای رفتارهای جنسی همجنسخواهانه و رضایت‌مندانه، نقض حق زندگی و ممنوعیت رفتار یا مجازات ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز است. علاوه بر این، مقررات قانونی که روابط جنسی رضایت‌مندانه با همجنس را جرمانگاری می‌کند، منجر به نقض تعدادی دیگر از حقوق بشر می‌شود از جمله حق کرامت انسانی، حق برابری جنسیتی، حق برابری در مقابل قانون و حمایت برابر قانون؛ حق عدم تبعیض؛ حق آزادی و امنیت شخصی؛ حق حریم خصوصی؛ حق نظر و بیان؛ حق داشتن تشکل و اجتماع مسالمت‌آمیز. همچنین نقض این حقوق اغلب ممکن است منجر به محرومیت از حق دسترسی به خدمات بهداشت و سلامت بدون تبعیض شود.»
درحالی‌که ایلگای آسیا و آی‌سی‌جی بدون قید و شرط با مجازات اعدام در هر شرایطی مخالف هستند، در قوانین بین‌المللی حقوق بشر به طور واضح مشخص شده که حتی آن تعداد معدودی از کشورهایی که هنوز مجازات اعدام را لغو نکرده‌اند، می‌توانند نه تنها با اجرای اعدام بلکه فقط با احکام اعدام اعمال نفوذ کنند، به جز موارد «جنایات جدی‌تر، و آن هم فقط در موارد استثنائی و با شدیدترین محدودیت‌ها» و «پس از دادرسی منصفانه ». بدیهی است که عبارت «جنایات جدی» شامل رفتار جنسی رضایت‌مندانه بین دو همجنس نمی‌شود، زیرا طبق قوانین بین‌المللی حقوق بشر، روابط جنسی همجنسخواهانه رضایت‌مندانه به‌هیچ‌وجه نباید جرمانگاری شود.
در سال ۲۰۱۷، شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن اعمال مجازات اعدام برای رابطه رضایت‌مندانه دو فرد همجنس محکوم شد. این قطعنامه از کشورهای عضوی که به حفظ مجازات اعدام ادامه می‌دهند می‌خواهد اطمینان حاصل کنند که این مجازات «خودسرانه یا به شیوه‌ای تبعیض‌آمیز» اعمال نمی‌شود.
«آجیتا بانرجی، مسئول تحقیقات ایلگای آسیا گفت، ما بر موضع خود پافشاری می‌کنیم که از رابطه جنسی همجنسخواهانه باید جرم‌زدایی شود و مجازات اعدام باید تحت هر شرایطی لغو شود. علاوه بر این، ما از مقامات تمام کشورهایی که به اعمال مجازات اعدام ادامه می‌دهند می‌خواهیم که به عنوان اولین گام ضروری برای لغو مجازات اعدام، یک مدت زمان تعلیق قانونی در استفاده از آن وضع کنند. در انتها، ما از مقامات می‌خواهیم تا اطمینان حاصل کنند که تمام تدابیر لازم برای اطمینان از دسترسی به وکیل قانونی و محاکمه‌های عادلانه برای کسانی که در حال حاضر به دلیل مشارکت واقعی یا بر اساس حدسیات در رابطه جنسی همجنسخواهانه رضایت‌مندانه، با مجازات اعدام روبرو هستند، وجود دارد.»
پیش‌زمینه
مجمع عمومی سازمان ملل متحد بارها قطعنامه‌هایی را تصویب کرده است که در آن از کشورهایی که هنوز مجازات اعدام را حفظ می‌کنند، می‌خواهد تا اعدام را با هدف لغو آن تعلیق کنند. آخرین تکرار درخواست در دسامبر ۲۰۲۰ تصویب شد و از کشورها خواست اطمینان حاصل کنند که «مجازات اعدام بر اساس قوانین تبعیض‌آمیز یا در نتیجه اعمال تبعیض‌آمیز یا خودسرانه قانون اعمال نمی‌شود».
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، نهادهای معاهده سازمان ملل متحد و سازو کارهای ویژه و تخصصی تأیید کرده‌اند که از مجازات اعدام هرگز نباید به‌عنوان تحریمی برای روابط همجنسخواهانه رضایت‌مندانه استفاده شود. کمیته حقوق بشر، مجموعه کارشناسانی که وظیفه نظارت بر اجرای میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی را بر عهده دارد، اعلام کرده است که اعمال مجازات اعدام برای جرائمی که نباید جرمانگاری شوند، مانند روابط همجنسخواهانه، با ماده ۶ این میثاق همخوانی ندارد.
کمیته حقوق بشر در نظر عمومی شماره ۳۶ خود، در کنار موارد دیگر، توضیح داده است که اصطلاح «جنایات جدی» باید به طور محدود استفاده شود و فقط مربوط به جنایات شدیدی باشد که شامل قتل عمدی است. جرائمی که به طور مستقیم و عمدی منجر به مرگ نمی‌شود، مانند سوء قصد، فساد مالی و سایر جرایم اقتصادی و سیاسی، سرقت مسلحانه، دزدی دریایی، آدم‌ربایی، جرایم مواد مخدر و جنسی، اگرچه ماهیت جدی دارند، اما هرگز نمی‌توانند در چارچوب ماده ۶ میثاق برای اجرای مجازات اعدام باشند.
در سرتاسر جهان، ۷۰ کشور، از جمله ۲۲ کشور آسیایی، مجازات های کیفری را به دلیل رابطه جنسی همجنسخواهانه رضایت‌مندانه اعمال کرده‌اند. گزارش شده است که چندین کشور در آسیا به دستگیری، بازداشت، اتهام و محکومیت افراد LGBTQI بر اساس این قوانین ادامه داده‌اند، از جمله در بنگلادش، اندونزی، مالزی، و سریلانکا. چندین کشور دیگر نیز از قوانین تبعیض‌آمیز و خودسرانه مانند قوانین مبهم با عنوان «تحریک به فساد و فحشا» و «انتشار اعمال غیراخلاقی در رسانه‌های اجتماعی» برای هدف قرار دادن افراد LGBTQI در آسیا، از جمله در کویت، لبنان، میانمار و عمان استفاده کرده‌اند. همچنین مجازات اعدام برای روابط جنسی همجنسخواهانه در آسیا از جمله ایران و عربستان سعودی اعمال شده است. گزارش‌های رسانه‌ها حاکی از آن است که در اوایل سال جاری ایران ۲ مرد را که به اتهام «لواط» چندین سال در زندان بوده‌اند، اعدام کرد.
امضاکنندگان:
شش‌رنگ (شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی)
شبکه ضد مجازات اعدام آسیا – (ADPAN) The Anti-Death Penalty Asia Network
انجمن SOGIE ای‌اس‌ای‌ان – ASEAN SOGIE Caucus
پروژه طرح عدالت مجازات اعدام – Capital Punishment Justice Project
ایلگا آسیا – ILGA Asia
کمیسیون بین‌المللی حقوق‌دانان – International Commission of Jurists
اجتماع عدالت تحول‌آفرین – Transformative Justice Collective
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.