“می‌­خواستیم مردم ببینند ما وجود داریم” – عکاسی که در دهه هفتاد زندگی زنان لزبین را ثبت کرد

جون ایی بایرن، عکاس لزبین آمریکایی است که برای اولین بار عکس­­­­­هایی از زندگی روزمره زنان لزبین اطرافش ثبت کرد و آنها را پیش چشم دیگران گذاشت. اهمیت کار او فقط در عکاسی نیست بلکه می­­­­­توان او را انقلابی دانست، از این جهت که انقلابی در نگاه آدم­­­­­­­ها به زندگی زنان لزبین ایجاد کرده و تصویری متفاوت از زندگی ارائه داده است.

در اسلایدها مصاحبه‌ او را خواهید خواند. در هفته مشاهده‌پذیری لزبین­­­­­‌ها این خواندن این مصاحبه خالی از لطف نیست.

جُون ایی بایرن: «در دهه هفتاد غیرممکن بود که عکس­­­­­­های اصیل و انگیزه­­­­­ بخش از زنان لزبین پیدا کرد، چیزی که امروز درک آن برای مردم خیلی سخت است.»

بایرن، یا جی­ای‌‌­بی، بیشتر به خاطر اینکه اولین لزبین عکاسی بوده که آلبوم عکس­­­­­­هایی از افراد لزبین برای لزبین­­­­­­ها تألیف کرده، مورد توجه قرار گرفته است.

بایرن در سال ۱۹۷۹ کتاب انقلابی “چشم در چشم” را تأالیف کرد: پرتره زنان لزبین، یک مستند مفصل از واقعیت زنان لزبین معاصر در سراسر ایالات متحده آمریکا، نتیجه سال­­­­­­ها دقت و ارتباط نزدیک با موضوعاتش، ساختن تصاویر در منزل آنها، در فستیوال موسیقی زنان، یا بعد از کنفرانس­­­­­­ها، تظاهرات و مسابقات.

پرتره­­­­­ های زنان لزبین را در سراسر ایالات متحده  به صورتی که تا آن زمان دیده نشده بودند، نشان می‌­دهد: بیشتر در حال انجام کارهای روزمره. ممکن بود بعضی از این زنان  در زندگی خود به عنوان زنان دگرجنسگرا دیده شوند.

بایرن می‌­گوید: «من این عکس­­­­­­ها را به هیچ عنوان به چشم هنر نمی­­­­­­بینم. این عکس­­­­­­ها کاملا سیاسی بودند. ابتدا این عکس­­ها را پروپاگاندا می­­­­­­دیدم. به چیزی جز جنبش فکر نمی‌­کردم. کمی بعد بود که هنر خودش را نشان داد. یکی از اولین پیشنهادات مالی از سمت گروهی بود که می‌­خواستند برای تبلیغ کمپین ضد همجنسگرایی از عکس­­­­­­ها استفاده کنند.»

بایرن در واشنگتون دی­سی بزرگ شده است. جایی که شعور اجتماعی او شکل گرفت و از خیلی زود اشتیاق فعالیت‌های اجتماعی را در او زنده کرد. بایرن درباره آن روزها می‌­گوید: «تنها زاویه دیدِ مردانه، آن­­­­­هم فقط متوجه زنان لزبین جوان و لاغر بود، مثل عکس­­­­­­های دیوید همیلتن یا تصاویر پورن. کار من نقطه مقابل آن بود، می‌­خواستم چیزی را نشان بدهم که می‌توانستیم خودمان را در آن ببینیم، چیزی که دوست‌ها و عشاق‌مان را در آنها ببینیم. همه برای دیدن چنین چیزی گرسنه‌اند.»

 بایرن از زنانی که با گرایش جنسی یا بدن خود مشکل دارند، دوری نمی‌­کند. زنی در حال ترک الکل است، زنی دیگر در چالش با بیماری روحی است. بایرن می‌­گوید: من این کار را به عمد برای بقیه کسانی که چالش­­­­­­های مشابه دارند انجام دادم تا بتوانند بازتابی از خودشان را در عکس­­­­­­ها پیدا کنند.”

“کسی تمایل به عکاسی نداشت. همه از دوربین فرار می‌کردند یا پلاستیکی روی سرشان می‌­کشیدند. ترس زیادی وجود داشت که قابل توجیه بود، چون اگر به عنوان لزبین شناخته می‌­شدی ممکن بود از کار اخراج شوی، سرپرستی فرزندت را از دست بدهی، از خانواده طرد شوی، به کلیسا اجازه ورود پیدا نکنی، دیپورت شوی، صاحبخانه از خانه بیرونت کند و خیلی چیزهای وحشتناک دیگر که کاملا قانونی بود و‌ معمولا اتفاق می‌­افتاد.” 

در آلبوم عکس چشم در چشم، اسامی تمام زن­­­­­­ها نوشته شده، جز چند نفری که برایشان از اسم مستعار استفاده شده.

بایرن هیچ وقت موقع عکاسی به افراد پیشنهاد نمی‌کرد ژست خاصی بگیرند. فقط زمانی را با افراد سپری می‌­کرد تا «فراموش کنند دوربینی آنجا است.» اولین عکسی که بایرن گرفت عکس پرتره­­­­­ ای است از خودش و شارون دیویی، معشوق آن روزهایش. در این عکس این زوج لبخند می‌­زنند و همدیگر را می‌­بوسند.

«من هیچ دوره آموزشی هنری نگذرانده بودم. نگاه من از زنان لزبینی که اطرافم بودند و با هم جامعه کوچکی می‌­ساختیم، سرچشمه گرفت. من تا حدی که می‌­توانستم سعی کردم زیبایی، قدرت و انرژی زنانی را که دورم بودند نشان بدهم.»

آن زمان بایرن هیچ وقت انتظار نداشت مخاطبانی جز زنان لزبین داشته باشد. اما بعد از چند دهه مخاطبان جدید و پذیرنده را پیدا کرده است.