تعصب مذهبی، بهانه فشار بر جامعه ال‌جی‌بی‌تی
روز پنجشنبه اول آوریل در شهر سلیمانیه از اقلیم کردستان عراق حادثه‌ای رخ داد و فعالان حوزه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را نه‌تنها در کردستان، که در کل کشور عراق و حتی در ایران نگران کرد. حمله پلیس آسایش – پلیس اقلیم کردستان عراق – به افراد ال‌جی‌بی‌تی و آنطور که از تصاویر منتشر شده مشخص است، دستگیری تعدادی از مردان همجنسگرا، برای افراد ال‌جی‌بی‌تی فضای ترس و ناامنی ایجاد کرده است. پلیس اعلام کرده این اعمال فشار بر افراد همجنسگرا به خواست مردم و جامعه بوده و ادامه خواهد داشت.
شروع ماجرا
برای اینکه ببینیم این خواست مردم و جامعه چیست و از کجا ریشه گرفته، باید به اظهار نظر عمر گولپی، عضو پارلمان کردستان عراق توجه کرد. گولپی تلاش کرده همجنسگرایان را بیماران روانی معرفی کند و حضورشان را خلاف قانون بداند. کاوه کرمانشاهی، فعال حوزه کوییر و سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان، در توضیح این نکته می‌گوید «اظهارات گولپی، به عنوان عضو اسلامگرای پارلمان که با حمله به فعالیت‌های سازمان “راسان” که یک ان‌جی‌او فعال در حوزه برابری جنسیتی و حقوق افراد کوییر است آغاز شد، برای تحریک افکار عمومی بوده است.»
کرمانشاهی با رد هر دو ادعای گولپی، می‌گوید «از یک سو سال‌های زیادی است همجنسگرایی که از ابتدا هم به اشتباه در فهرست بیماری‌های روانی قرار گرفته بود از سوی سازمان بهداشت جهانی و به تبع آن مراجع علمی و حقوقی بسیاری از کشورها به عنوان یک گرایش جنسی طبیعی به رسمیت شناخته می‌شود و از سوی دیگر قوانین اقلیم کردستان و همچنین قانون کشور عراق، بر خلاف قوانین جمهوری اسلامی که رابطه جنسی بین دو همجنس را جرم می‌داند، در این مورد حرفی نزده و قانونی وضع نشده است.»
نقش مذهب
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد، استفاده متعصبانه از باورهای مذهبی در مقابل همجنسگرایان است. در کشورهایی مانند ایران، عراق و ترکیه، تسلط مذهب بر جامعه بسیاری از رفتارها و افکار مردم را تحت تأثیر قرار داده است و به این بهانه، شاهد رفتارهای خشونت‌آمیز با افراد ال‌جی‌بی‌تی و فعالان حوزه‌های مختلف مرتبط با حقوق بشر هستیم.
شیرین قریشی، فعال حوزه کوییر از کردستان، گرایش جنسی و هویت جنسیتی را به موضوع حقوق بشر مربوط می داند و می گوید: «هیچ دین و مذهبی نمی تواند کرامت انسانی را به بهانه گرایش جنسی زیر پا بگذارد. زیرا گرایش جنسی هیچ ربطی به دین و مذهب ندارد.»
تسلط مذهب، در تدوین قوانین مدنی هم نفوذ دارد و حتی در جایی که قانون سکوت کرده، بهانه‌های مذهبی برای تفسیر قانون و اعمال فشار و خشونت به گروه‌های مختلف اقلیت فراهم است.
کاوه کرمانشاهی درباره این بهانه‌تراشی‌ها می‌گوید «کسانی که تجربه زندگی در ایران را داشته باشند می‌دانند که حکومت در توجیه سرکوب اقلیت‌ها و زنان جامعه، از بهانه‌هایی مانند مقابله با فساد و فحشا استفاده می کند. اتفاقی که اینجا در کردستان هم شاهد بودیم و بهانه مقابله با خرید و فروش سکس مطرح شده است. استفاده از این اصطلاح بهانه‌ای است برای سرپوش گذاشتن بر سرکوب جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌ای‌کیو در کردستان و به سکوت کشاندن جامعه جهانی در برابر این اقدام خشونت‌آمیز نیروهای پلیس سلیمانیه علیه مردانی که همجنسگرا معرفی شدند.»
اقدامات همبسته و جهانی
شادی امین، پژوهشگر و مدیر شبکه شش‌رنگ در این باره می‌گوید «موج دستگیری افراد همجنسگرا در سلیمانیه که توسط نیروهای امنیتی صورت گرفت، بیش از هر چیز عدم امنیت و بی‌پناهی جامعه ال‌جی‌بی‌تی را در این منطقه نشان می‌دهد. از طرف دیگر می‌دانیم که حزب جامعه اسلامی قبلا هم علیه یک نهاد حقوق بشری و مدافع حقوق زنان و اقلیت‌های جنسی و جنسیتی شکایت کرده بودند و این نوع رفتارها چه در نهادهای دولتی و چه آنچه که در سطح جامعه و خیابان‌ها علیه افراد ال‌جی‌بی‌تی صورت می‌گیرد، زمینه‌ساز یورش افراد امنیتی به تجمعات این افراد و حتی در خیابان‌هاست.»
به همین دلیل، او آگاهی رسانی در این حوزه، و همکاری نهادهای بین‌المللی را برای مقابله با این روش‌ها بیش از هر چیز ضروری می‌داند و می‌گوید «شش‌رنگ به نوبه خود از طریق ایلگا آسیا* اقداماتی در این زمینه انجام داده که امیدواریم بتوانیم پیگیری کنیم و فضا را تا حدودی تغییر دهیم، یا توجه جامعه جهانی را به افرادی با گرایشات جنسی متفاوت در این منطقه جلب کنیم.»
حضور گروه‌های اسلامگرای متعصب و اعمال نفوذ آنها در جامعه، برای جامعه ال‌جی‌بی‌تی نگران کننده است. در ایران، سال هاست که این نگاه باعث ترس و نگرانی افراد ال‌جی‌بی‌تی و اعمال فشار و محدودیت بر آنها بوده است. همچنین شکاف میان افراد جامعه و نفرت‌پراکنی‌های علنی نیز از تبعات تسلط و قدرت مذهب است.
در دل ماجرا
این ترس و نگرانی، با رفتار خشونت‌آمیز پلیس در اقلیم کردستان نیز شدت گرفته است. «پشتیوان» همجنسگرای مقیم کردستان و از یاران شش‌رنگ می‌گوید: «زیرنویس خبر فوری، آن هم با رنگ قرمز همیشگی، به قول خودشان از اوپراسیون نظامی خبر می‌داد. چنان با هیجان از این عملیات نظامی می‌گفتند که یک لحظه فکر کردم کرکوک را آزاد کرده‌اند. اما نه، تمام دستگاه‌های امنیتی و نظامی اقلیم، یعنی پلیس و آسایش و زانیاری جمع شده بودند تا سرکوب پنهان ما را علنی کنند.» پشتیوان از احساس آن لحظه خود می‌گوید: «آب سردی بود که روی سرم ریخت. وطن؟ وطن برایم مفهومی گنگ تر از همیشه شد.»
این ترس و نگرانی جنبه‌های دیگری نیز دارد. کاوه کرمانشاهی زمان این دستگیری‌های خشونت‌آمیز را با آنچه در موارد مشابه در جمهوری اسلامی روی می‌دهد، مقایسه می‌کند: «در ایران بارها شاهد بوده‌ایم که حکومت جمهوری اسلامی، دستگیری‌های گسترده یا اعدام‌های سیاسی را در روزهای منتهی به تعطیلات کشورهای غربی انجام می‌دهد تا اطلاع‌رسانی و پیگیری‌های نهادهای حقوق بشر به کمترین میزان برسد.» این بار در کردستان عراق نیز همین اتفاق افتاده و دستگیری‌ها در روزهای منتهی به تعطیلات اروپا و آمریکا به مناسبت عید پاک انجام شده است. اما همچنان طی روزهای اخیر شاهد موجی از اعتراضات داخلی و بین‌المللی به این اقدام پلیس در بازداشت افراد همجنسگرا بودیم.
حمله به کرامت انسانی
او همچنین درباره خشونت‌های اعمال شده بر دستگیرشدگان می‌گوید «پلیس آسایش اعلام کرده افرادی که دستگیر شده‌اند تحت آزمایش بدنی قرار می‌گیرند تا مشخص شود آیا رابطه جنسی داشته‌اند یا نه. البته کسی نمی‌داند منظور از این آزمایش‌های بدنی به طور دقیق چیست.»
بنا به گزارش سازمان عفو بین‌ا‌‌لملل ، معاینات مقعدی که به منظور حصول مدرک رفتار همجنسگرایانه در مورد مردان همجنسگرا اعمال می‌شود، معادل شکنجه است. این معاینات هنوز در برخی کشورها انجام می‌شود.
فعالان حوزه ال‌جی‌بی‌تی در ایران و عراق می‌دانند مقابله با رفتارهای حکومت‌هایی که به بهانه‌های مختلفی مانند مذهب و شریعت و هنجارهای جامعه به زور و خشونت متوسل می‌شوند، ساده نیست. اما برای تغییر شرایط و رفع تنگناها باید در کنار هم ایستاد و گام‌های عملی برداشت.
*ایلگا آسیا بخش آسیایی سازمان جهانی افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنس و اینترسکس (ایلگای جهانی) است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.