شش رنگ: محرومیت هفت فوتبالیست زن در ایران؛ تبعیض براساس هویت جنسیتی را متوقف کنید

شش رنگ، 18 بهمن 1392: هفت فوتبالیست زن در ایران، پس از آنچه از سوی مسئولان، اجرای دستورالعمل تعیین جنسیت خوانده شده، از حضور در مسابقات محروم شده اند. احمد هاشمیان، رییس کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال به خبرگزاری ایسنا گفته است: ” محرومیت این افراد مانند محرومیت دوپینگ نیست که زمان معینی داشته باشد، بلکه آنها به دلیل “ابهام جنسیتی” محروم شده‌اند.” وی همچنین تصریح کرده است: “ما به عنوان یک کشور اسلامی حساسیت بیشتری روی این موضوع نسبت به سایر کشورها و فیفا داریم.”
همین مقام رسمی در مصاحبه ای دیگر به ایلنا گفته است: “در صورتی که این افراد بتوانند مشکلات خود را از طریق جراحی [ تغییر جنسیت ] حل کرده و در معاینات پزشکی صلاحیت لازم را احراز کنند امکان فعالیت درعرصه فوتبال و فوتسال را خواهند داشت.”
براساس این دستورالعمل تمامی زنان فعال در لیگ های کشور قبل از عقد قرارداد باید در معاینات پزشکی شرکت کرده و پس از تکمیل فرم مخصوص توسط پزشک معتمد باشگاه و تایید نهایی آن می توانند اقدام به عقد قرارداد با باشگاه برای یک یا چند فصل کنند.
این در حالی است که از سال 2011 و براساس تصمیم کمیته المپیک، تنها انجام تست تعیین میزان هورمون آندروژن مجاز است. چنانچه تشخیص داده شود میزان آندروژن در یک ورزشکار زن به اندازه مردان است و این موضوع باعث می شود آنها نسبت به رقبای زن خود از برتری و امتیاز ناعادلانه ای برخوردار باشند، اجازه شرکت در مسابقات را نمی یابند. هرچند براساس همین قوانین، این عده پس از کاهش هورمون آندروژن خود و رساندن آن به حد متوسط معمول در بین دیگر زنان ورزشکار می توانند مجددا در مسابقات شرکت کنند. در هیچیک از قوانین بین المللی، تستی بر روی زنانی که هویت جنسیتی متفاوت دارند انجام نمی شود و در هیچ صورتی، عمل جراحی تغییر جنسیت به عنوان شرط ورود کسی به مسابقات ورزشی تعیین نمی شود.
منابع موثق به شش رنگ گفته اند در در شهریور ماه سال گذشته نیز به استناد همین دستور العمل که هیچیک از جزییات آن تاکنون منتشر نشده است، به یکی از اعضای تیم ملی راگبی زنان به دلیل داشتن هیکل و صدای “مردانه” گفته شد که نمی تواند در مسابقات شرکت کند. براساس برخی گزارشهای منتشر شده، به کرات بازیکنان زنی که از ظواهر معمول زنانه برخوردار نیستند، از سوی مسئولان، “دوجنسه” خطاب شده و مورد آزار و اذیت قرار گرفته و یا از شرکت در مسابقات محروم شده اند.
اجرای سیاستهای اجباری تعیین جنسیت که زنان ورزشکار را تنها به دلیل ابراز علائم عدم تطبیق جنسیتی از شرکت در مسابقات محروم می کند، حقوق آنها را در مورد برخورداری از حریم خصوصی نقض می کند. این حق در ماده 17 میثاق بین المللی حقوق مدنی-سیاسی که ایران نیز از جمله امضا کنندگان آن است، به رسمیت شناخته شده است.
همچنین اجبار زنان به انجام درمانهای غیرضروری، از جمله جراحی های خطرناک و زیانبار تغییر جنسیت، حق سلامت آنها را که در موازین بین المللی از جمله در ماده 12 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تصریح شده، نادیده می گیرد. حق سلامت شامل حق آزادی جنسی و باروری، حق آزادی از شکنجه و آزمایشها و درمانهای بدون رضایت پزشکی است. در اصول یوگیکارتا که وضعیت فعلی حقوق بین الملل در مورد هویت جنسیتی و گرایش جنسی را مشخص می کند، مقرر می دارد: “هیچ کس نباید برای انجام هیچ نوع درمان، عمل، آزمایش پزشکی یا درمانی مجبور شود یا به دلیل گرایش جنسی یا هویت جنسیتی اش در یک محیط درمانی به اجبار نگه داری شود.”
سیاست اخیر فدراسیون فوتبال ایران، تداوم تبعیض و خشونتی است که مقامات ایرانی به طور معمول علیه شهروندان به دلیل هویت جنسی و جنسیتی شان روا می دارند. تحقیقات میدانی شش رنگ (شبکه لزبین ها و ترنسجندرهای ایرانی) نشان می دهد که در ایران، محدودیتها، تبعیض ها و خشونت های زیادی علیه افراد، تنها به دلیل هویت جنسیتی شان اعمال می شود. بسیاری از قوانین در ایران فقط برای زنان یا فقط برای مردان اعمال می شود و بسیاری از اماکن و فضاهای عمومی، فقط زنانه- یا فقط مردانه هستند. به همین دلیل، تمامی افرادی که به دلیل نحوه لباس پوشیدن، رفتار، خصوصیات فیزیکی یا علائق و نوع فعالیتهای خود در تعاریف و انتظارات جامعه از زن یا مرد “معمول” جای نمی گیرند، نه فقط از سوی خانواده و جامعه بلکه از سوی پلیس، مسئولان آموزشی، نهادهای بهداشتی و درمانی و نیز در حوزه های ورزشی، تحت آزار و اذیت قرار می گیرند. این تحقیقات همچنین نشان می دهد که افراد ترنسجندر در ایران تحت فشار و گاهی اجبار قرار می گیرند تا با انجام عملهای تغییر جنسیت، هویت جنسیتی خود را به صورت مرد یا زن مورد قبول نهادهای رسمی و همینطور جامعه در بیاورند. در چنین شرایطی، سوق دادن افراد به انجام عمل تغییر جنسیت، عملا تجاوز به حریم خصوصی این افراد است. از طرفی با توجه به تابو بودن موضوعات جنسی و جنسیتی میتوان تصور کرد که طرح آن در سطح عمومی و بکاربردن عناوینی چون “دوجنسه” برای زنانی که موی کوتاه یا بدنی عضلانی دارند چه معنا و عواقبی برای آنان خواهد داشت.
شبکه لزبین ها و ترنسجندرهای ایرانی (شش رنگ) محروم کردن 7 فوتبالیست زن را به عنوان یکی از مصادیق بارز تبعیض براساس هویت جنسیتی محکوم می کند. ما خواستار روشن شدن معیارهای دستورالعمل تعیین جنسیت در ایران و قرار گرفتن آنها در اختیار ورزشکاران زن و همچنین افکار عمومی هستیم. 6رنگ، همچنین خواهان پایان دادن به آزار و اذیت و تبعیض علیه زنان ورزشکار به دلیل هویت جنسیتی خود و اعمال فشار بر آنها برای انجام عمل تغییر جنسیت که حقوق و امنیت آنها در فضاهای ورزشی را نقض می کند است.
بهمن 1392
شبکه لزبین ها و ترنسجندرهای ایرانی (6رنگ)