ایران اعلام کرد که به آزار و شکنجه افراد به دلیل گرایش جنسی‌شان خاتمه خواهد داد

عدالت برای ایران و شش رنگ، ۲۸ اسفند ۱۳۹۳: سه ماه پس از اجلاس بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر ایران توسط جامعه جهانی، جمهوری اسلامی ایران به شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که به اجرای ۱۳۹ توصیه از ۲۹۱ توصیه کشورهای مختلف متعهد می‌شود. همچنین ایران، در سندی که در وب سایت  این شورا منتشر شده، اعلام کرده است که اجرای ۵۹ توصیه را نیز با محدودیت‌هایی می‌پذیرد که در آن میان، سه توصیه مربوط به اقلیت‌های جنسی به چشم می‌خورد. این نخستین باری است که جمهوری اسلامی، نه تنها وجود آزار و شکنجه همجنسگرایان را می پذیرد، بلکه  توصیه های مرتبط با حفظ و احقاق حقوق اقلیت های جنسی را، هرچند به طور محدود در سطح بین‌المللی به رسمیت می‌شناسد.

جمهوری اسلامی ایران در این سند رسما اعلام کرده است که عقیم‌سازی، عمل‌های تغییرجنسیت و مداخله‌های پزشکی اجباری یا تحمیلی را که بدون اراده آزاد و آگاهانه اقلیتهای جنسی به آنها اجبار یا تحمیل می‌شود٬ غیرقانونی خواهد کرد. ایران همچنین تضمین داده که افراد به دلیل گرایش جنسی‌شان تحت شکنجه قرار نمی‌گیرند. در این سند همچنین ایران خود را به احقاق حقوق و آزادی‌هایی که مطابق قانون اساسی برای اقلیت‌های مذهبی، اتنیکی و جنسی به رسمیت شناخته شده، پایبند شناخته است. هرچند ایران گفته که ممکن است اجرای برخی از این تعهدات زمان‌بر و مستلزم تغییر قوانین باشد.

جمهوری اسلامی ایران در این سند رسما اعلام کرده است که عقیم‌سازی، عمل‌های تغییرجنسیت و مداخله‌های پزشکی اجباری یا تحمیلی را که بدون اراده آزاد و آگاهانه اقلیت های جنسی به آنها اجبار یا تحمیل می‌شود٬ غیرقانونی خواهد کرد.این نخستین باری است که جمهوری اسلامی، وظیفه خود را در قبال حفظ و احقاق حقوق اقلیت های جنسی، هرچند به طور محدود به رسمیت می‌شناسد.

شادی امین، هماهنگ‌کننده شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی (شش رنگ) ضمن ابراز خوشحالی از اینکه ایران تحت فشار نهادهای دفاع از حقوق همجنسگرایان و جامعه بین‌المللی ناگزیر به پذیرش تعهداتی در زمینه حقوق همجنسگرایان و ترنسجندرها شده، گفت: “این موضوع، صحت ادعای ما مبنی بر وجود تغییر جنسیت تحمیلی و آزار و شکنجه افراد به دلیل گرایش جنسی‌شان را نشان می‌دهد. با این همه، اینکه جمهوری اسلامی از یک طرف توصیه‌های مربوط به منع مجازات روابط همجنسگرایانه از جمله شلاق را رد می‌کند و از طرف دیگر، ممنوع کردن شکنجه افراد به دلیل گرایش جنسی شان را با محدودیت‌هایی می‌پذیرد، تردیدهای زیادی را درباره اراده جدی این کشور برای اجرای توصیه‌های یاد شده، دامن می‌زند؛ در عین اینکه متاسفانه هیچ مکانیزم نظارتی و اجرایی ای بر این روند حاکم نیست.”

شش‌رنگ به همراه عدالت برای ایران، در سال گذشته با تسلیم اسناد و گزارش‌های متعدد و مستند به شورای حقوق بشر سازمان ملل و کشورهای عضو و همین‌طور شرکت در اجلاس‌ مقدماتی و اطلاع‌رسانی به بیش از ۴۵ کشور درباره موارد متعدد نقض حقوق اقلیت‌های جنسی در ایران، خواستار آن شده بودند که کشورها٬ در زمینه منع عمل‌های تغییر جنسیت تحمیلی، پایان دادن به تبعیض، شکنجه و آزار علیه اقلیت‌های جنسی و نیز جرم‌زدایی از روابط همجنس‌خواهانه توصیه‌های مشخصی به ایران کنند که تقریبا تمام توصیه‌های پیشنهادی این دو سازمان غیردولتی در روز بررسی ادواری جهانی، از سوی مجموعا ۱۲ کشور به ایران ارائه شد.

شادی صدر، مدیر سازمان عدالت برای ایران گفت: “نه فقط کشورهای ایسلند، دانمارک و هلند که توصیه‌هایشان در زمینه حقوق اقلیت‌های جنسی از سوی ایران پذیرفته شده بلکه جامعه مدنی نیز باید پیگیر اجرایی شدن این توصیه‌ها و سایر توصیه‌های پذیرفته شده باشند.ضمن اینکه دولت ایران باید درمورد رد کردن ۱۰۲ توصیه دیگر که حاوی ابتدایی‌ترین حقوقی است که مردم ایران باید از آن برخوردار باشند، پاسخگو شود.”

شش‌رنگ به همراه عدالت برای ایران، در سال گذشته با تسلیم اسناد و گزارش‌های متعدد و مستند به شورای حقوق بشر سازمان ملل و کشورهای عضو خواستار آن شده بودند که کشورها٬ در زمینه منع عمل‌های تغییر جنسیت تحمیلی، پایان دادن به تبعیض، شکنجه و آزار علیه اقلیت‌های جنسی و نیز جرم‌زدایی از روابط همجنس‌خواهانه توصیه‌های مشخصی به ایران کنند که تقریبا تمام توصیه‌های پیشنهادی این دو سازمان غیردولتی در روز بررسی ادواری جهانی، از سوی مجموعا ۱۲ کشور به ایران ارائه شد.

اخیرا احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل، گزارش تازه خود را درباره وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر کرده است. وی سه سال پس از ارائه اولین گزارش مشترک شش‌رنگ و عدالت برای ایران به وی درباره وضعیت ترنسجندرها در ایران و اطلاع‌رسانی‌های مستمر در طول این مدت، بخشی از گزارش تازه خود را به این موضوع اختصاص داده است. محمدجواد لاریجانی، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، در مصاحبه با شبکه دوم صدا و سیما، در واکنشی تند و تمسخرآمیز به این بخش از گزارش شهید گفت: “برای جوک بد نیست، برای اینکه حضار محترم، آنهایی که می‌شنوند، در آستانه سال جدید خاطرشان هم خوب بشه…مثلا ایشان یه عنوان زده، حق سلامت…زیر حق سلامت دو تا مطلب داره. مطلب اول این است که شما چرا پارازیت ول می‌کنید…این پارازیت‌ها ممکن است روی مغز مردم تاثیر بگذارد…حالا ایشون شده نورولوژیست…مطلب دومش هم این است که شما چرا همجنسگراها و همجنس بازها را نمی‌گذارید راحت در کشور راه بروند، اینها تحت فشارند…آخر حق سلامت، کسی که می‌خواهد در مورد کشور ما ارزیابی کند همین دو بند است؟!”

بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر(Universal Periodic Review-UPR)، یک سازوکار مهم سازمان ملل است که در چارچوب آن، همه کشورها موظفند هر چهار سال یک بار گزارش درباره وضعیت حقوق بشر خود به جامعه جهانی ارائه کنند و در یک جلسه، که در مقر شورای حقوق بشر سازمان ملل برگزار می‌شود، تمامی کشورهای دیگر، در زمینه‌های مختلف، توصیه‌هایی به کشور تحت بررسی ارائه می‌دهند. آن کشور، در نهایت، اعلام خواهد کرد کدام توصیه‌ها را می پذیرد و کدام را رد می‌کند. پذیرش توصیه‌ها به این معنا است که آن کشور، موظف است در چهارسال آینده، آنها را اجرایی کند. دومین دور بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر ایران در ۹ آبان ۱۳۹۳ برگزار شد. براساس گزارش‌های متعدد منتشر شده از سوی سازمان‌های غیردولتی و نیز شورای حقوق بشر سازمان ملل پیش از برگزاری دور دوم بررسی ادواری، جمهوری اسلامی تقریبا هیچ‌یک از توصیه‌هایی را که در دور اول پذیرفته بود، به مرحله اجرا درنیاورده بود.